Split, malownicze miasto położone na wybrzeżu Dalmacji, przyciąga turystów z całego świata swoją fascynującą historią, śródziemnomorskim klimatem i niezwykłą architekturą. W sercu Splitu znajduje się jedna z najważniejszych atrakcji Chorwacji – imponujący Pałac Dioklecjana, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Miasto oferuje jednak znacznie więcej – od tętniącej życiem promenady nadmorskiej po urokliwe zaułki starego miasta. Odkryjmy wspólnie, co warto zobaczyć podczas wizyty w tym chorwackim klejnocie.
Pałac Dioklecjana – serce Splitu
Pałac Dioklecjana to nie tylko najważniejsza atrakcja Splitu, ale też jeden z najlepiej zachowanych zabytków architektury rzymskiej na świecie. Wzniesiony na przełomie III i IV wieku n.e. jako rezydencja cesarza Dioklecjana, który po abdykacji postanowił spędzić tu ostatnie lata swojego życia. Dziś ten monumentalny kompleks stanowi żywe świadectwo potęgi Imperium Rzymskiego.
Pałac Dioklecjana to unikatowy przykład architektury późnorzymskiej, łączący funkcje luksusowej rezydencji cesarskiej z obronną twierdzą wojskową.
Kompleks pałacowy zajmuje powierzchnię ponad 30 000 m² i ma kształt nieregularnego czworoboku. Oryginalnie posiadał cztery bramy wejściowe: Złotą (wschodnią), Srebrną (północną), Żelazną (zachodnią) i Brązową (południową). Dzisiaj najbardziej imponująca jest Złota Brama (Porta Aurea), która stanowiła główne wejście do pałacu od strony lądu i witała gości cesarza monumentalnym portalem.
Zwiedzanie pałacu najlepiej rozpocząć od podziemi, które są doskonale zachowane i dają wyobrażenie o oryginalnym układzie budowli. Labirynt korytarzy i sal pozwala przenieść się w czasie do epoki rzymskiej. Bilet wstępu do podziemi kosztuje około 45-60 kun chorwackich (6-8 euro), choć ceny mogą ulegać zmianom w zależności od sezonu. Warto zarezerwować na zwiedzanie podziemi przynajmniej godzinę.
Najważniejsze zabytki w obrębie Pałacu
Katedra św. Dujama (Katedrala Svetog Duje)
W centrum pałacu znajduje się Katedra św. Dujama, która pierwotnie była mauzoleum cesarza Dioklecjana. Paradoksalnie, grobowiec prześladowcy chrześcijan został przekształcony w świątynię chrześcijańską – jeden z najstarszych tego typu obiektów na świecie. Warto wejść na dzwonnicę katedry, z której roztacza się przepiękny panoramiczny widok na całe miasto, wybrzeże i pobliskie wyspy. Wspinaczka po wąskich schodach może być wymagająca, ale nagroda w postaci zapierających dech widoków z pewnością wynagrodzi ten wysiłek.
Peristyl
Centralny plac pałacu, otoczony korynckimi kolumnami, stanowił niegdyś przedsionek do prywatnych komnat cesarza. Dziś jest to jedno z najbardziej charakterystycznych miejsc w Splicie, gdzie często odbywają się koncerty i przedstawienia. Wieczorem, przy odpowiednim oświetleniu, Peristyl tworzy magiczną atmosferę, idealną do delektowania się lampką lokalnego wina w jednej z kameralnych kawiarni ukrytych między starożytnymi kolumnami. To doskonałe miejsce, by poczuć ducha antycznego Rzymu i zrozumieć, jak wyglądało życie dworskie za czasów Dioklecjana.
Świątynia Jowisza
Niedaleko Peristylu znajduje się dawna Świątynia Jowisza, przekształcona później w baptysterium św. Jana. Przed wejściem stoi jeden z nielicznych zachowanych egipskich sfinksów, sprowadzonych przez Dioklecjana do ozdoby pałacu. Ten mały, lecz doskonale zachowany obiekt zachwyca precyzją detali architektonicznych i pozwala wyobrazić sobie, jak wyglądały rzymskie świątynie w czasach swojej świetności. Romańska chrzcielnica wewnątrz budowli to kolejny przykład fascynującej ciągłości historycznej tego miejsca.
Stare Miasto Split poza murami pałacu
Choć Pałac Dioklecjana stanowi główny punkt zwiedzania, warto również poznać inne części Starego Miasta Splitu, które rozwinęło się wokół antycznej rezydencji i tworzy z nią harmonijną całość.
Promenada Riva
Nadmorska promenada Riva to serce współczesnego Splitu i ulubione miejsce spotkań zarówno mieszkańców, jak i turystów. Wysadzana palmami aleja z licznymi kawiarniami i restauracjami stanowi idealne miejsce na odpoczynek po intensywnym zwiedzaniu. Stąd roztacza się piękny widok na zatokę i pobliskie wyspy. To również doskonały punkt startowy do dalszej eksploracji miasta. Rano możesz obserwować lokalnych rybaków wracających z połowów, w ciągu dnia cieszyć się ożywioną atmosferą, a wieczorem podziwiać spektakularny zachód słońca nad Adriatykiem.
Plac Ludowy (Narodni Trg)
Znany również jako Pjaca, jest głównym placem miejskim od średniowiecza. Otoczony renesansowymi i weneckimi budynkami, w tym pięknym gotyckim ratuszem z XV wieku, oferuje wgląd w późniejszą historię miasta po czasach rzymskich. Plac tętni życiem przez cały dzień – to doskonałe miejsce, by zatrzymać się na kawę i obserwować codzienne życie mieszkańców Splitu. Charakterystyczna czarno-biała posadzka placu stanowi malownicze tło dla licznych kawiarnianych ogródków.
Plac Owocowy (Voćni Trg)
Historyczny plac targowy, gdzie do dziś można kupić świeże owoce i warzywa od lokalnych producentów. Otoczony barokowymi pałacami weneckimi, stanowi jedno z najbardziej autentycznych miejsc w mieście, gdzie można poczuć lokalną atmosferę. Warto przyjść tu wcześnie rano, gdy targ jest najbardziej ożywiony, by kupić soczyste dalmatyńskie figi, pomarańcze czy aromatyczne zioła. To także doskonała okazja, by porozmawiać z mieszkańcami i poznać ich codzienne życie.
Okolice Splitu warte odwiedzenia
Split może służyć jako doskonała baza wypadowa do zwiedzania okolicznych atrakcji. Oto kilka propozycji na jednodniowe wycieczki, które pozwolą ci lepiej poznać region Dalmacji:
Trogir
Położone zaledwie 30 km od Splitu średniowieczne miasto Trogir, również wpisane na listę UNESCO, zachwyca swoją wenecką architekturą i kameralną atmosferą. Szczególnie warto zobaczyć katedrę św. Wawrzyńca z XIII wieku z imponującym portalem Radovana oraz nabrzeże z licznymi restauracjami serwującymi świeże owoce morza. Trogir często nazywany jest „małą Wenecją” ze względu na swój wyspiarskich charakter i bogactwo architektury. Do miasta można dotrzeć autobusem lokalnym w około 45 minut.
Park Narodowy Krka
Około godziny drogi od Splitu znajduje się Park Narodowy Krka z imponującymi wodospadami i krystalicznie czystą wodą. W niektórych miejscach parku dozwolone jest kąpanie się, co stanowi wspaniałe orzeźwienie w upalne dni. Siedem spektakularnych wodospadów na rzece Krka tworzy niezapomniane widoki, a liczne ścieżki przyrodnicze pozwalają poznać bogatą florę i faunę regionu. Park można zwiedzać indywidualnie lub w ramach zorganizowanej wycieczki z przewodnikiem, która często obejmuje również transport ze Splitu.
Wyspy Brač, Hvar i Vis
Z portu w Splicie regularnie kursują promy na pobliskie wyspy. Brač słynie z plaży Zlatni Rat (Złoty Róg), jednej z najpiękniejszych w Europie, której kształt zmienia się w zależności od prądów morskich. Hvar przyciąga bogatym życiem nocnym, historyczną zabudową i polami lawendy, a Vis urzeka spokojem, autentycznością i krystalicznie czystymi wodami. Każda z tych wysp ma swój unikalny charakter i zasługuje na oddzielną wizytę. Rozkłady promów są dostępne w porcie lub online, a podróż w zależności od wyspy trwa od 50 minut do 2,5 godziny.
Praktyczne informacje dla zwiedzających Split
Najlepszy czas na wizytę: Wiosna (kwiecień-czerwiec) i wczesna jesień (wrzesień-październik) oferują przyjemne temperatury (20-25°C) i mniejsze tłumy niż w szczycie sezonu letniego. W tych okresach możesz swobodnie zwiedzać miasto bez upałów i długich kolejek do atrakcji.
Transport: Stare Miasto Splitu jest stosunkowo niewielkie i najlepiej zwiedzać je pieszo. Do dalszych atrakcji można dotrzeć autobusami miejskimi lub wynajętym samochodem. Z lotniska do centrum kursują regularne autobusy wahadłowe, a podróż trwa około 30 minut.
Bilety wstępu: Wiele atrakcji w obrębie Pałacu Dioklecjana wymaga zakupu osobnych biletów. Warto rozważyć zakup biletu łączonego, który oferuje dostęp do kilku obiektów w niższej cenie i pozwala zaoszczędzić nawet 30% kosztów zwiedzania. Bilety można nabyć w punktach informacji turystycznej lub online.
Plaże: Najpopularniejsze plaże w Splicie to Bačvice, Kašjuni i Kaštelet. Wszystkie są łatwo dostępne z centrum miasta pieszo lub komunikacją miejską. Bačvice to piaszczysta plaża miejska, idealna dla rodzin z dziećmi, podczas gdy Kašjuni oferuje bardziej naturalne otoczenie i krystalicznie czystą wodę u stóp wzgórza Marjan.
Split to miasto, które łączy w sobie historię sięgającą czasów rzymskich z tętniącym życiem nowoczesnym kurortem. Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem zabytków, czy po prostu szukasz relaksu na chorwackim wybrzeżu, to dalmackie miasto z pewnością spełni twoje oczekiwania. Pałac Dioklecjana i otaczające go Stare Miasto tworzą unikatową atmosferę, której nie sposób zapomnieć, a która sprawia, że wielu turystów wraca tu rok po roku, odkrywając za każdym razem nowe, fascynujące aspekty tego wyjątkowego miasta.